AB silahlanma için kesenin ağzını açtı 

Yücel Özdemir

Köln - Brüksel’de yapılan Avrupa Birliği (AB) olağan zirvesinde askeri harcamaların rekor düzeyde arttırılmasına karar verildi. Daha önce AB Komisyonu tarafından önerilen, 2030 yılına kadar askeri harcamalar için 800 milyar avroluk bütçenin ayrılması planı, hükümet ve devlet başkanları tarafından onayladı. Bunun 150 milyar avrosu doğrudan AB tarafından kredilerle karşılanacak. Bu da dört yıl içinde Avrupa’daki silah tekellerinin rekor kârlar yapacağı anlamına geliyor.

Alman basınında yer alan haberlere göre silahlanma için asıl olarak Avrupalı silah tekellerine siparişler verilecek. ABD’nin büyük silah tekelleri ise mümkün olduğunda dışarıda tutulacak. Bu kapsamda AB’nin savunma sanayisine yönelik belirlenen şartlar yeniden düzenlenecek. 

Rusya’nın bir AB ülkesine de saldırabileceğini iddia eden ve ABD Başkanı Trump’ın Avrupa’nın güvenliği için daha fazla harcama yapmayacağı açıklamasını gerekçe gösteren AB devletlerinin hedefi, 2030 yılına kadar Avrupa’nın güvenliğini ABD’den bağımsız sağlama. Bunun ne kadar hayata geçirileceği ise belirsiz. Zira Rusya ile yakın sınırı olmayan ve Rusya’yı kendileri için tehdit görmeyen Güney Avrupa ülkeleri silahlanmaya onay verseler de belirlenen şartlara hızlı bir şekilde uymayabilir. Bu hafta askeri harcamalarda üst sınırı kaldıran Almanya ise AB’nin kararından memnun. Rusya’ya yakın ve sınır komşusu olan Baltık ülkeleri da daha fazla silahlanma talep ediyor. 

Kararda ayrıca Ukrayna’nın güçlü bir ordu kurması için silahlanmasına de destek vermesi de yer aldı. AB’nin silahlanma harcamalarını artırmasına destek veren Macaristan, Ukrayna’ya yardım edilmesine ise karşı çıktı. 

Beyaz Kitap: Rusya Avrupa için tehdit 

AB tarafından hafta içinde yayımlanan “Beyaz Kitap”ta, Rusya’nın Avrupa için büyük bir tehdit oluşturduğu ileri sürülerek, “Tarih bizi gerekli önlemleri almadığımız takdirde affetmeyecektir” deniliyor. Gerekli önlemlerden sözü edilen ise her açıdan daha fazla silahlanma. 

AB zirvesi sonrasında yayımlanan sonuç bildirisinde, askeri harcamaların artırılmasının NATO’ya alternatif bir hamle olmadığı da savunularak, “Güvenlik ve savunma alanında daha güçlü ve yetenekli bir AB’nin, küresel ve transatlantik güvenliğe olumlu katkıda bulunacağı ve NATO’nun, üyesi olan devletler için kolektif savunmanın temeli olmaya devam edeceği” belirtildi. 

AB’nin 23 ülkesi aynı zamanda NATO üyesi. Avusturya, İrlanda, Kıbrıs ve Malta ise NATO üyesi değil. 

Ukrayna’ya tam destek 

Öte yandan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy zirveye bağlanarak destek çağrısında bulundu. Macaristan dışındaki 26 AB üye ülkesi Ukrayna’da her türlü desteğin verilmesi konusunda 6 Mart’ta anlaşmaya varmıştı. Zirvede bu karar onaylandı. 

Suriye’deki gelişmeler dikkatle izleniyor 

AB zirvesinde Suriye’deki gelişmeler de kapsamlı bir şekilde ele alındı. Kürtlerin öncülüğünü yaptığı silahlı güç Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Şam’da iktidarını kuran cihatçı örgüt Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) arasındaki anlaşma selamlanırken, Lazkiye ve diğer kentlerde Alevilere yönelik katliamlar eleştirildi. Sonuç bildirgesinde konuyla ilgili olarak, “Avrupa Konseyi, Suriye’nin kıyı bölgesinde sivillere yönelik yaygın şiddeti sert şekilde kınıyor ve geçiş hükümetinin, uluslararası norm ve standartlara uygun olarak tüm sivillerin korunmasını ve şiddet faillerinin hesap vermesini sağlamaya çağırıyor. Avrupa Konseyi, özellikle kapsamlı bir geçiş dönemi adaletin uzlaşma yolunda önemli olduğunu belirtiyor” ifadeleri kullanıldı. 

Türkiye’deki gelişmelere yer verilmedi

AB zirvesinin sonuç bildirisinde, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması ise yer almadı. Zirve öncesinde AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen başta olmak üzere birçok AB yetkilisi, gelişmeleri endişeyle izlediklerini açıklamışlardı. Keza Almanya başta olmak üzere birçok ülkenin başbakanı da muhalefete yönelik sindirme operasyonlarını kınayan açıklamalarda bulunmuştu. Buna rağmen, AB’nin ortak bir tutum belirlemesi anlamına gelen sonuç bildirisinde gelişmelerden hiç söz edilmemesi dikkat çekti.

Keza, Türkiye-AB ilişkilerinin ilerletilmesi, Türkiye’nin AB’nin güvenlik mimarisine dahil edilmesi yönünde kamuoyunda devam eden tartışmalar da sonuç bildirisinde yer bulamadı.